Jeśli obserwują Państwo u dziecka następujące objawy (występujące prawie codziennie, trwające dłużej niż dwa tygodnie):

• obniżenie nastroju, płaczliwość, przygnębienie;
• nasilające się zachowania agresywne, destrukcyjne, autodestrukcyjne (na przykład samookaleczanie) i buntownicze; wzrastającą drażliwość;
• zaburzenia koncentracji uwagi i trudności z zapamiętywaniem;
• spadek osiągnięć, niechęć do podejmowania codziennych obowiązków: dziecko nie chce wstawać, nie chce uczestniczyć w lekcjach, przestaje odrabiać zadania, nie chce nawet wyjść z pokoju;
• wycofuje się z kontaktów międzyludzkich, reaguje wrogością na próbę zbliżenia (czasami jedynym „przyjacielem” pozostaje komputer/ telefon, z którym spędza bardzo dużo czasu);
• ograniczenie albo rezygnację z zainteresowań i aktywności, które dotychczas sprawiały przyjemność;
• spadek energii, sygnalizowanie intensywnego zmęczenia, pojawiającego się już rano i niezmniejszające się w wyniku snu lub odpoczynku;
• zwiększenie lub zmniejszenie apetytu, spowolnienie lub wręcz pobudzenie aktywności ruchowej, problemy ze snem (np. poranne wybudzenia), zaniedbywanie higieny osobistej (istotna jest zmiana w zachowaniu dziecka);
• depresyjne myślenie (dziecko mówi o sobie, że jest beznadziejne, gorsze od innych, stwierdza, że wszystko jest bez sensu), negatywny stosunek do przyszłości, nadmierne poczucie winy.

• Sprawdź, czy Twojego dziecka dotyczy, któryś z poniższych objawów:
• Brak apetytu lub nadmierne objadanie się;
• Zaburzenia snu (np. koszmary senne, trudności w zasypianiu);
• Moczenie nocne;
• Trudności z koncentracją;
• Agresja wobec innych dzieci;
• Niechęć do zabawy;
• Ciągły smutek;
• Kłopoty w nauce.

Jeśli któryś z objawów występuje u Twojego dziecka, porozmawiaj o tym z psychologiem lub pedagogiem szkolnym lub zadzwoń do NIEBIESKIEJ LINII 0 800 12 00 02 Rodzice zazwyczaj kochają swoje dzieci. Jednak nie wszystkie dzieci czują się kochane i akceptowane przez swoich rodziców. Dziecko kochane może w pełni rozwijać swoje możliwości.

• Zaakceptuj dziecko takim, jakie jest;
• Okazuj mu swój szacunek i miłość;
• Poświęcaj mu swój czas i uwagę;
• Stwórz dziecku możliwości wyboru;
• Bądź szczery w wyrażaniu własnych uczuć;
• Świętuj razem z nim jego sukcesy;
• Uważnie wsłuchaj się w to, co przeżywa, łącznie z bólem i złością;
• Dostrzegaj, gdy robi coś dobrze;
• Nagradzaj wysiłek zmierzający do osiągnięcia jakiegoś celu, a nie tylko same osiągnięcia.

• Nic nie potrafisz zrobić, jak należy.
• Nie jesteś moim dzieckiem.
• Wykończę się przez Ciebie.
• Nie pleć bzdur!
• Z Ciebie i tak nic nie wyrośnie.
• Żałuję, że w ogóle przyszedłeś na świat.

• Dobrze myśleć o sobie;
• Mieć prawo do różnych uczuć i emocji;
• Mieć prawo do popełniania błędów;
• Być sobą;
• Cieszyć się swoim dzieciństwem;
• Oglądać świat pełen kolorowych barw;
• Mieć szczęśliwych rodziców;
• Mieć bezpieczny dom;
• Być szczęśliwy.

• Nie bij mnie! Nie szarp!
• Nie krzycz!
• Nie wyśmiewaj!
• Nie poniżaj! Nie oceniaj!

Nie jest łatwo być Rodzicem …

Czasami bywasz: Zmęczony; Zmartwiony; Przerażony; Zajęty; Nieszczęśliwy

Może się zdarzyć, że zachowasz się wobec mnie bezmyślnie albo nawet okrutnie, powiesz, coś czego nie chciałeś powiedzieć…

…Nie bój się, wtedy powiedzieć: “PRZEPRASZAM, WYBACZ MI …“

• Nie psuj mnie, dając mi wszystko, o co Cię proszę. Niektórymi prośbami jedynie wystawiam Cię na próbę. Nie obawiaj się postępować wobec mnie zdecydowanie. Daje mi to poczucie bezpieczeństwa.
• Nie pozwól mi utrwalić złych nawyków. Ufam, że Ty pomożesz mi się z nimi uporać.
• Nie postępuj tak, abym czuł się mniejszy niż jestem. To sprawia, że postępuję głupio, żeby udowodnić że jestem duży.
• Nie karć mnie w obecności innych. Najbardziej mnie przekonujesz, gdy mówisz do mnie spokojnie i dyskretnie.
• Nie ochraniaj mnie przed konsekwencjami tego co zrobiłem. Potrzebne mi są również bolesne doświadczenia.
• Nie przejmuj się zbytnio, gdy mówię “Ja Cię nienawidzę”. To nie Ciebie nienawidzę, ale ograniczeń, które stawiasz przede mną.
• Nie przejmuj się zbytnio moimi małymi dolegliwościami. Pomyśl jednak czy nie staram się przy ich pomocy przyciągnąć Twoją uwagę, której tak bardzo potrzebuję.
• Nie gderaj. Będę się bronił, udając głuchego.
• Nie dawaj mi pochopnych obietnic, bo czuję się bardzo zawiedziony, gdy ich później nie dotrzymujesz.
• Nie przeceniaj mnie. To mnie krępuje i niekiedy zmusza do kłamstwa, aby nie sprawić Ci zawodu.
• Nie zmieniaj swoich zasad postępowania w zależności od układów. Czuję się wtedy zagubiony i tracę wiarę w Ciebie.
• Nie zbywaj mnie, gdy stawiam Ci pytania. Ja znajdę informacje gdzie indziej, ale chciałbym żebyś TY była moim przewodnikiem po świecie.
• Nie mów, że mój strach i moje obawy są głupie. Dla mnie są bardzo realne.
• Nigdy nawet nie sugeruj, że ty jesteś doskonały i nieomylny. Przeżywam bowiem zbyt wielki wstrząs, gdy widzę, że nie jesteś taki.
• Nigdy nie myśl, że usprawiedliwianie się przede mną jest poniżej Twojej godności. Wzbudza ono we mnie prawdziwą serdeczność.
• Nie zabraniaj mi eksperymentowania i popełniania błędów. Bez tego nie mogę się rozwijać.
• Nie zapomnij jak szybko dorastam. Jest Ci zapewne trudno dotrzymać mi kroku, ale – proszę Cię – postaraj się.